ARTISTS > Benedykt Jerzy Dorys (właściwie Rotenberg)
1901 - 1990
Fotografia
w jego przedwojennym atelier w Alejach Jerozolimskich fotografowała się elita
towarzyska Warszawy (aktorzy, artyści, dyplomaci). Jerzy Dorys przeszedł
jednak do historii jako twórca cyklu zdjęć pt. „Kazimierz nad Wisłą” (1931-32),
po raz pierwszy publicznie pokazanego 30 lat później i okrzykniętego
pierwszym polskim fotoreportażem. Do dziś jest jednym z najważniejszych
osiągnięć polskiej fotografii dokumentalnej pocz. XX wieku.
Jerzy Dorys należy do grona założycieli Związku Polskich Artystów
Fotografików (ZPAF). W 1968 r. otrzymał tytuł „Honoraire Excellence” (FIAP).
Fotografował amatorsko od 1914 r. W latach 20. działał w Polskim Towarzystwie Miłośników Fotografii, pierwszą indywidualną wystawę miał już po założeniu własnego atelier w 1930 r. Rozpoczynał od fotografowania pejzaży, architektury, scenek rodzajowych. W większości zdjęć nawiązywał do estetyki piktorializmu. Takie też były jego słynne sesje portretowe. Poszukiwał w nich własnego kanonu piękna, a jeśli portretował realistycznie, to akcentował „psychologię twarzy” i pochodzenie społeczne. Niewiele osób wiedziało, że oprócz fotografii reklamowej i zdjęć mody jest autorem aktów. Zaledwie kilka z nich pokazał na pierwszej retrospektywnej wystawie (1960) i przekazał Bibliotece Narodowej w Warszawie. Większość zniszczył przed śmiercią, uznając, że były prywatnymi, intymnymi pamiątkami fotografowanych modeli.
Od końca lat 70. jego „Kazimierz nad Wisłą” prezentowany był na najważniejszych światowych wystawach polskiej fotografii (Nowy Jork 1979, Paryż 1980/81 i 1992), jako unikalny dokument czasów. Bo przecież Jerzy Dorys artystycznie a jednocześnie reportersko „sportretował” życie małego polsko-żydowskiego miasteczka wraz z jego mieszkańcami, sklepami ale też biedą i brzydotą.
