ARTISTS > Krzysztof Wodiczko
ur. 1943
Multimedia
Krzysztof Wodiczko urodził się w Warszawie, mieszka i pracuje w Nowym Jorku,
Bostonie i Warszawie. Artysta multimedialny, teoretyk sztuki, profesor, wykładowca
akademicki.
Od 1980 roku zrealizował blisko 80 projekcji w kilkunastu krajach na różnych
kontynentach. Projekcje o wymowie politycznej i społecznej, z wykorzystaniem
slajdów i wideo pokazywane we wnętrzach galerii i muzeów oraz na fasadach
budynków i pomników, podejmowały kwestie praw człowieka, demokracji, przemocy,
alienacji. Począwszy od krakowskiej projekcji Projekcja na Wieży Ratuszowej (1996),
artysta ożywia obrazami i głosami uczestników ważne dla miast pomniki czy budowle (Bunker Hill Monument, Boston, 1998; Atomic-Bomb Dome, Hiroszima, 1999; El Centro Cultural, Tijuana, 2001; fasada Zachęty, Warszawa, 2005; Kustmuseum, Basel, 2006; Pomnika Adama Mickiewicz, Warszawa, 2008). Obecnie trwają prace nad projektem dla Nowego Jorku (Governors Island) we współpracy z organizacją Creative Time. Na rok 2010 zaplanowana została projekcja publiczna w Museo d’Arte Moderna w Bolonii.
Wodiczko jest twórcą licznych projektów, urządzeń, pojazdów, w których odzwierciedla się jego krytyczno-utopijna postawa artystyczna. W latach 70. tworzył projekty alegoryczne Pojazdy, traktujące o granicach wolności w przestrzeni politycznej ówczesnej Polski. W kolejnych dekadach kontynuował prace nad urządzeniami i pojazdami, które opracowywał z myślą o bezdomnych, emigrantach, weteranach, ludziach wyobcowanych, pozbawionych możliwości wypowiadania się:
Pojazd bezdomnych (1987–1989), Poliscar (1991), Laska tułacza (1992–1997), Rzecznik obcego (Porte-Parole) (1994–1997), Egida (2000), Rozbroja (1999–2000). Jego Projekcja weteranów wojennych prezentowana była w sierpniu 2008 w Denver w czasie Narodowej Konwencji Demokratów. Obecnie Krzysztof Wodiczko pracuje nad projektem Percent for Art dla City of Cambridge, Mass., pomnikiem upamiętniającym zniesienie niewolnictwa w Nantes (Francja), i projektem dla Fire Station Art Center w Dublinie.
Jego indywidualne wystawy odbyły się m.in. w: MIT Visual Center, Cambridge; Mass.; Walker Art Center, Minneapolis; Muzeum Sztuki w Łodzi; Fundació Antoni Tàpies, Barcelona; Wadsworth Atheneum, Hartford, Connecticut; Museum of Contemporary Art, San Diego, Kalifornia; La Jolla Museum of Contemporary Art, La Jolla, Kalifornia; Galerie Gabrielle Maubrie, Paryż ; CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa; Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa; Bunkier Sztuki, Kraków; De Appel, Amsterdam; Hiroshima City Museum of Contemporary Art, Hiroszima; Museum of Contemporary Art, Huston; Galerie Lelong New York. Na 2009 rok zaplanowana jest wystawa w Institute of Contemporary Art w Bostonie. Trwają prace nad wystawami w City Museum of Modern Art w Osace, Museo de Arte Contemporáneo w Caracas i w Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía w Madrycie.
Artysta brał udział w wielu międzynarodowych wystawach sztuki współczesnej, m. in: w Documenta 6 (1977) i Documenta 8 (1987) w Kassel, Biennale w São Paulo (1965, 1985), Biennale Paryskim (1969, 1975), Biennale w Sydney (1979, 1982), Biennale w Lyonie (1993), Biennale Weneckim (1986), Whitney Biennale (2000), Gwangju Biennale (2000, 2004, 2006).
Uczestniczył w wystawach tematycznych: Presences polonaises (1983) i Les Magiciens de la Terre, obie Centre Georges Pompidou w Paryżu (1989), Gdzie jest brat twój, Abel?, Zachęta w Warszawie (1997), Design for the Real World, Generali Foundation w Wiedniu (2002), The Interventionists: Art in the Social Sphere, Mass MoCA w North Adams, Massachusetts (2004), Cold World Modern w Victoria & Albert Museum, Londyn (2008).
Był wykładowcą i profesorem wizytującym w: Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i na Politechnice Warszawskiej; w École Nationale Supérieure des Beaux Arts w Paryżu; w California Institute of the Arts, Valencia, Kalifornia; Cooper Union School of Art w Nowym Jorku; University of Hartford w Hartford, Connecticut; Institute of Technology w Nowym Jorku; Nova Scotia College of Art and Design w Halifax, Kanada; w Ontario College of Art w Toronto. Obecnie jest dyrektorem Center for Advanced Visual Studies w Massachusetts Institute of Technology, Cambridge, Mass.; kieruje też grupą badawczą Interrogative Design Group oraz wykłada w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie.
Jego teksty na temat sztuki publicznej, publikowane są w antologiach tekstów teoretyczno-krytycznych, m.in. w: Theories and Documents of Contemporary Art, Art in Theory: 1945–1995, w licznych czasopismach (m.in.: „October”, „Art Press”, „Canadian Journal of Political and Social Theory”, „Assemblage”, „Grand Street”); katalogach wystaw (m.in.: Public Address, Walker Art Center; Instruments, Projections, Vehicles, Fundació Antoni Tàpies w Barcelonie; Projekcje publiczne 1996–2004, Bunkier Sztuki, Kraków; Pomnikoterapia, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa). Zbiory jego wypowiedzi teoretycznych wydała École Nationale Supérieure des Beaux-Arts w Paryżu (Art Publique, Art Critique), MIT Press w Cambridge, Mass. (Critical Vehicles), CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie (Krzysztof Wodiczko. Sztuka publiczna). W Polsce jego teksty ukazały się też w „Odrze”, „Kresach”, „Obiegu” i „Czasie Kultury”.
Bogata bibliografia publikacji poświęconych artyście obejmuje m.in.: Conversations about a Project for a Homeless Vehicle, „October”, 47, 1988; Krzysztof Wodiczko: New York City Tableaux, Tompkins Square, and the Homeless Vehicle Project, Exit Art, New York 1990; The Homeless Vehicle Project, Art Random, Kyoto Shoin International, Kyoto 1991; Krzysztof Wodiczko. Instruments, Projeccions, Vehicles, kat. wyst. Fundació Antoni Tàpies, Barcelona 1992; Krzysztof Wodiczko; Public Address, kat.wyst. Walker Art Center, Minneapolis 1992; Krzysztof Wodiczko, Art Public, Art Critique,
École Nationale Supérieure des Beaux-Arts, Paris 1995; Krzysztof Wodiczko. Sztuka publiczna, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa 1995; Krzysztof Wodiczko, De Appel, Amsterdam, 1996; Krzysztof Wodiczko. The 4th Hiroshima Art Prize, kat. wyst. Hiroshima City Museum of Contemporary Art, Hiroshima 1999; Wodiczko Krzysztof, Criticals Vehicles, Writings, Projects, Interviews, MIT Press, Cambridge, Mass., London 1999; Krzysztof Wodiczko. Projekcje publiczne:1996–2004, Bunkier Sztuki, Kraków 2005, Krzysztof Wodiczko. Pomnikoterapia, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa 2005.
Krzysztof Wodiczko otrzymał Hiroshima Art Prize (1998), Kepes Arts Prize (2004) i Nagrodę im. Katarzyny Kobro (2006), Skowhegan Medal for Sculpture (2008) oraz medal Gloria Artis (2009) przyznawany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP. Jest doktorem honoris causa Maine College of Art w Portland (2004) i Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu (2007).
Artysta współpracuje z: Galerie Lelong, New York, Galerie Gabrielle Maubrie, Paris, Fundacją Profile, Warszawa, Fundacją Signum, Poznań.
