ARTISTS > Magdalena Abakanowicz
ur. 1930-2017
Rzeźba
Jej twórczość zaliczana jest do najznakomitszych dokonań w sztuce XX wieku, a prace znajdują się
w zbiorach ponad stu muzeów i galerii oraz na otwartych przestrzeniach całego świata – od krajów
europejskich, przez Australię, USA, Izrael, Maroko, Koreę, do Japonii.
Wystawą w Muzeum Sztuki Współczesnej w Nowym Jorku („Abakanowicz on the Roof”,
MoMA 1999 ) - dosłownie i w przenośni - weszła na szczyt dostępny największym. Od lat
reprezentuje ją prestiżowa nowojorska galeria Marlborough.
Magdalena Abakanowicz pochodzi z rodzinny ziemiańskiej. Ma w sobie domieszkę tatarskiej krwi.
Podkreśla, że jej osobowość ukształtowało dzieciństwo spędzone na wsi, doświadczenia II wojny
światowej, utrata rodzinnego majątku i życie w PRL-owskiej rzeczywistości. Studiowała w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Sopocie i Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni prof. E. Plutyńskiej i prof. M. Włodarskiego (dyplom w 1954 r.). Artystyczną drogę zaczęła od nowatorskich „abakanów“. Olbrzymie przestrzenne tkaniny o cechach rzeźbiarskich i architektonicznych, na początku „drażniły ludzi. Były nie w porę“ (jak sama pisała). A jednak szybko okazały się przepustką w świat sztuki (debiut na Międzynarodowym Biennale Tkaniny w Lozannie 1962; Grand Prix VIII Biennale Sztuki, Sao Paulo 1965). W latach 70. powstały cykle „Struktur organicznych” tworzonych m.in. z płótna workowego. Artystka mówiła wtedy: „między mną a materiałem, z którego tworzę, nie ma pośrednictwa narzędzia. (…) Ręce przekazują mu moją energię." Późniejsze monumentalne rzeźby z metalu, kamienia, drewna także przywołują skojarzenia z energią, ale silniej skumulowaną, potężną jak żywioły... Bezgłowy, bezręki „Tłum I” (1976-80), anonimowe „Głowy” (1973-75), „Plecy” (1976-80), „Odwróceni” (1993-94), czy wreszcie „Gry wojenne” (1989). W latach 80. Magdalena Abakanowicz zaczęła tworzyć „przestrzenie doświadczenia” realizując kolejne projekty w przestrzeni otwartej m.in. „Zastygłe” (Japonia 1993), „Kroczące” (USA 1999), „Nierozpoznani” (Polska 2002 – największa z dotychczasowych realizacji ,obejmuje 112 żeliwnych postaci). W przygotowaniu „Agora” (Chicago, maj 2006, projekt opóźniony).
Jej prace rozproszone są po całym świecie m.in. w Musée d'Art Moderne w Paryżu, Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku, National Gallery of Art w Waszyngtonie, Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia w Madrycie, Hiroshima City Museum of Contemporary Art., czy Muzeum Narodowym we Wrocławiu (największy zbiór w Polsce).
W dorobku artystki jest ponad 100 indywidualnych wystaw: Pasadena Art Museum (Los Angeles 1971), Whitechapel Art Gallery (Londyn 1975), Musee d`Art Moderne de la Ville de Paris (1982), Sezon Museum of Modern Art (Tokio 1991), Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski (Warszawa 1995), Metropolitan Museum of Art (Nowy Jork 1999), Museum Beelden aan Zee (Haga 2003). A także wiele nagród, odznaczeń i tytułów, jak choćby doktoraty honoris causa nadane przez Royal College of Art w Londynie, czy amerykańskie: Rhode Island School of Design i Massachusetts College of Art.
Według słów Magdaleny Abakanowicz sztuka nie służy dekorowaniu otoczenia. Dlatego też próbuje przywrócić rzeźbom ich pierwotny sens i powagę. Jej prace zawsze silnie współistniały na granicy natury i cywilizacji. Z pewnością do takich działań należy (niezrealizowany) projekt architektury arborealnej, przygotowany na zamówienie władz Paryża.
Artystka wyznaje: „nie lubię reguł i przepisów. Są wrogami wyobraźni”. Być może to sprawia, że sięga po coraz to nowe materiały, kolejne techniki, by opowiadać tę samą historię - o kondycji człowieka we współczesnym świecie.
